نکاتی برای مترجمان جهت انجام ترجمه با کیفیت
19 شهریور 1397 - 5:31
نکاتی برای مترجمان جهت انجام ترجمه با کیفیت
هیچ مترجم حرفهای نمیتواند خود را از آموختن چگونه استفاده کردن از ابزارهای جدید و به دست آوردن تکنیکهای نو برای ارائه ترجمههای بهتر معاف کند. به همین دلیل، گروه ترجمه ما مایل است چند نکته برای مترجمان عرضه کند تا هنگام اقدام به ترجمه –در حین ترجمه و بعد از اتمام ترجمه و قبل از ارسال آن به مشتری در ذهن داشته باشند.
برای بسیاری از دارالترجمهها یا شرکتهای ترجمه (که بیشتر به تأمینکنندگان خدمات زبانی معروف هستند)، فرآیند ترجمه شامل مراحل متعددی است که مترجمان آزاد معمولاً از آنها بیاطلاع هستند. ما پی بردهایم مترجمانی که برای مدت زمانی در شرکت ترجمه ما کارآموزی کردهاند و خود را با تمام مراحل مورد نیاز آشنا کردهاند، معمولاً رویکرد جدی و حرفهایتری از آنان که به وسیله روشهای دیگر و تنها یادگیری از طریق آزمون و خطا در ادارهٔ مرکزیشان وارد این حرفه شده اند.
ترجمه چیزی بیش از فقط تایپ کردن به زبانی دیگر و استفاده از یک یا دو ابزار کت[1] یا نرم افزار ترجمه است. یک خدمات ترجمه حرفهای عموماً هم به بازبینی (یا ویرایش) و هم به غلط گیری نیاز دارد. اینها دو مرحله ضروری هستند که باید قبل از اینکه بتوانیم بگوییم سفارش آمادهٔ تحویل به مشتری است، انجام شوند.
سازمان بین المللی استاندارد ترجمه
سازمان بین المللی استاندارد ترجمه اظهار میکند که یک خدمات حرفهای باید هر مرحله را به صورت مستقل انجام دهد. یعنی مترجم نمیتواند همان فردی باشد که ترجمه را بررسی میکند (ویراستار) و مصحح پایانی هم باید شخص متفاوتی با ویراستار و مترجم باشد. اغلب، این روش به دلیل محدودیتهای زمانی عملی نیست و مترجمان در نهایت بعد از دریافت نظرات ویراستار خودشان کارشان را تصحیح میکنند. ترجمه ماشینی وابسته به سلسله اعصاب شروع به تغییر این سناریو سنتی تی ای پی[2] -ترجمه، ویرایش، تصحیح- کرده است، زیرا ترجمه عصبی آنقدر کیفیت دارد (نزدیک ترجمه انسانی) که یک تصحیح تک زبانی برای سبک به علاوه بررسیهای ضروری برای اصطلاحات و صحت اعداد کاملاً برای بسیاری از مشتریانی که «استخراج دانش» میخواهند، کافی است.
با این حال، مرحله کنترل کیفیت باید انجام شود. اما اگر فقط یک مترجم آزاد هستید چگونه این کار را انجام دهید؟ اگر به صورت آزاد ترجمه میکنید، باید قبل از تحویل ترجمه یک مرحله کنترل کیفیت در فرآیند بگنجانید و هرگز نباید کاری را بدون بررسی و از پیش خواندن به مشتری بفرستید. گاهی مشکل است که از همکارانتان بخواهید زمان گرانبهایشان را صرف خواندن کار شما و بررسی اصطلاحاتتان کنند. بههرحال، آنها هم مشغول ترجمه کردن هستند. اما هیچ مترجمی نباید خیلی مستقل کار کند. از زمان اختراع حافظهٔ ترجمه و ابزارهای مرتبط که کارمان را دقیقتر میکنند، زمانه عوض شده است. امروزه مترجمان با یک کلیک در اینترنت اطلاعات بسیار زیادی را در اختیار خود دارند. بررسی کار قبل از تحویل و استفاده از ابزارهایی مانند ایکس بنچ[3] یا تقطیرکننده کیو ای[4] برای کارهای حجیم یک اجبار است هنگامی که باید به تعداد زیادی از مدارک بپردازید و در طول همهٔ آنها انسجام داشته باشید.
مشتریان ترجمه
نکته این است که وقتی مشتریان و مترجمان در مورد «ترجمه» صحبت میکنند، به کل فرآیند آن اشاره میکنند: ترجمه اولین قدم در فرآیندی است که عموماً به تی ای پی (ترجمه- ویرایش- تصحیح) نیز شناخته شده. پنجینیک[5] به کیفیت منبع بسیار اهمیت میدهد و بدین طریق تحویل ترجمه با کیفیت از ابتدا برای آرام پیش بردن بقیه مراحل ضروری است.
ما 12 نکته برای مترجمان جمع آوری کردهایم تا به آنها کمک کنیم یک ترجمه با کیفیت تحویل دهند و بنابراین از مراحل و پرسشهای کم بازده و زمان بر کاسته شود:
نکاتی برای مترجمان
- اطمینان یابید که اسناد و مدارک را قبل از ترجمه مطالعه کردهاید. همهٔ دستورالعملهایی که همراه کار هست را بخوانید: آنها راهی که ترجمه باید طی کند را نشان میدهند. شما به یک لوله کش زنگ نمیزنید که نشتی را تعمیر کند ولی خانه را بدون دوش رها کند. مطمئن شوید همهٔ مدارک و اسنادی که مشتری نیاز دارد همانهایی است که دریافت کردهاید.
- یقین حاصل کنید که با موضوع و سبک زبانی راحت هستید و این را با مدیر پروژه ترجمهتان تصویب کنید. در حالیکه ممکن است ترجمهها در رشتههایی که در آنها تخصص ندارید را محض گستذش کارتان تقبل کنید، باید زمان بیشتری را صرف تسلط یافتن بر اصطلاحات کنید. در این کار مشکلی نیست، اما آگاه باشید که بررسی کیفیت خودتان و مرور حتی مهمتر هم میشود. متاسفانه، شاید موضوعاتی باشند که به سادگی در آنها فاقد صلاحیت باشید یا خوب نباشید. و طبیعی است. مترجمان حرفهای در موضوعات اندکی تخصص پیدا میکنند و، در وقت مناسب، آنقدر در آنها خوب میشوند که به ندرت ترجمهای خارج از محدودهٔ مهارتشان به عهده میگیرند.
- اطمینان پیدا کنید که با قالب مدرک آشنا هستید. اگر برای شرکت ترجمه کار میکنید، مدارک باید در یک قالب دوستدار ترجمه و با یک حافظهٔ ترجمه ارسال شوند. ابزار کت تعیین شده توسط مشتری را تغییر ندهید. برای مدیر پروژههای ترجمه هیچ حسی بدتر از دریافت پوشهای که به خاطر قالب بندی بد باید دوباره تنظیم شود، نیست. ممکن است با استفاده از ابزاری که وعده تطابق کامل قالبها را میدهد کمی پول ذخیره کرده باشید، اما اگر خودتان امتحانش نکرده باشید و قالب اصلی به سختی قالب بندی شده باشد، در نهایت وقت با ارزش مدیر پروؤه را هدر میدهید و یک رابطهٔ خوب را خراب میکنید. آنها مجبورند کل پوشه را از نو بسازند و مهم نیست چقدر ترجمه خوبی داشتید، زمان هدر رفته هرگز باز نمیگردد. دارید از دست دادن یک مشتری را ریسک میکنید.
- از تمام اطلاعات مرجع، راهنماییهای سبک، پایگاه دادههای واژگان و اصطلاحات استفاده کنید. هرگز فهرست لغاتی که به شما فرستادهاند را نادیده نگیرید. اگر مشتری یک پایگاه دادهها ساخته است، از آن استفاده کنید. اگر یک پوشهٔ ساده اکسل[6] است، می دانید که همهٔ ابزارها میتوانند این قالب را به یک ابزار کت وارد کنند و سی اس وی[7] میتواند در عرض چند ثانیه یک پوشهٔ فهرست لغات بسازد. لازم است که شما با اصطلاحات و سبک کارهای قبلیتان تناقض نداشته باشید. اغلب اوقات، ممکن است اولین مترجمی نباشید که در یک فرآیند انتشار شرکت میکنید. خریدارانی که فقط یک بار سفارش ترجمه میدهند اندک و کم وقوع هستند و اگر میخواهید در کسب و کار به عنوان یک مترجم موفق باشید، به مشتریان ثابت و پرداخت کننده و یک درآمد منظم نیاز دارید. شاید اولین باری باشد که یک یا مجموعهای از مدارک را ترجمه میکنید، یا ممکن است برای بار اول کار یک مشتری بخصوص را بعهده میگیرید، اما آنها قبلاً از خرید خدمات ترجمهشان مطمئن هستند و انتظار ثبات در سبک و اصطلاحات را دارند.
- در صورتی که در حافظهٔ ترجمه یا فهرست لغات مشکلی پیدا کردید فوراً با مدیر پروژه ترجمهتان تماس بگیرید. شاید مترجمان قبلی آن را دنبال نکرده باشند یا روز بدی داشتهاند. اگر در اطلاعاتی که برایتان مقرر شده است ایراد کیفیتی وجود داشت و نمیدانید که حافظهٔ ترجمه را دنبال کنید یا فهرست لغات را، با مدیر پروژه ترجمه تماس برقرار کنید و بگذارید بدانند که در متن مبدأ مشکلی وجود دارد. اگر به دلیل محدودیتهای زمانی این کار امکان پذیر نیست، آنچه قبلاً انجام شده است را دنبال کنید، حتی اگر سبک و اولویتهای فردیتان با آن متفاوت است. هنگام کار کردن، در یک پوشهٔ متفاوت هر ایراد اصطلاحی و نظرات خودتان را یادداشت کنید. وقتی ترجمهتان تمام شد دیگر میلی به انجام این کار یا پرداختن به اشتباهات ندارید. بگذارید مدیر پروژه ترجمه در جریان کار باشد. به یاد داشته باشید که بازخوردها همیشه ارزشمند هستند و کمک میکنند تا در فرآیند ترجمه کیفیت و بهبودی را ارتقا دهید. به این ترتیب نظر مدیر پروژه را به خوبی جلب میکنید و به عنوان یک مترجم جدی و پایبند کیفیت برای خود اعتبار میسازید.
- اگر در مورد سند، قالب، تعداد کلمه یا زمان تحویل به مشکلی برخورد کردید یا مشکلی را پیش بینی میکنید، سریعاً با مدیر پروژه ترجمه یا مشتری تماس بگیرید.
- در اینترنت منابع مرجعی که به موضوع مورد نظرتان برای ترجمه مربوط هستند را شناسایی کنید. اگر قرار است سندی فنی در مورد دوچرخهها را ترجمه کنید، وب سایت آن مارک را در زبان خودتان پیدا کنید. رقیبان تولیدکنندگان معمولاً منبعی از اصطلاحات و سبک خوب هستند. اگر تجهیزات پزشکی را ترجمه میکنید، قطعاً اطلاعات مرتبط را در وب سایتهای مربوطه پیدا خواهید کرد. همهٔ اینها را قبل از شروع به ترجمه آماده کنید. اسم این را «پس زمینه کار» مینامند. که هم در طولانی مدت و هم در کوتاه مدت مثمر ثمر واقع میشود. مثل این است که یک تحقیقات کاری انجام میدهید. آیا از یک مشتری که هیچ چیز دربارهاش نمی دنید کار قبول میکنید؟ آیا در دنیای واقعی با کسی که نمیشناسید بدون اندکی پرسش درباره شخصیت واقعیاش قرار ملاقات میگذارید؟ شرکتها در مورد مترجمان آزاد و کارکنانی که میخواهند استخدام کنند تحقیق به عمل نمیآورند؟ بنابراین، دیگر منابع آنلاین مربوط به موضوع ترجمهتان را برای ارجاع آسان در دسترس داشته باشید. و، مهمتر از آن، در موضوعاتی که به عنوان مترجم آزاد متخصص هستید یک محقق شوید. خودتان را برای روزهای بدون اینترنت و بدون دسترسی به منابع آنلاین هنگامی که هنوز برای تحویل کار وقت دارید، مهیا کنید.
- وقتی ترجمهتان به پایان رسید، برنامه بررسی کننده غلطهای املایی را اجرا کنید و هر غلط نوشتاری و اشتباه چاپی را تصحیح کنید. اکنون وقت این است که ویرایشگر خودتان شوید و سند را بازبینی و با اصل آن مقایسه کنید. دوباره بدون نگاه کردن به متن مبدأ آن را بخوانید تا مطمئن شوید قابل درک و معنی دار است. خوانندگان به اطلاعات متن مبدأ شما دسترسی ندارند و، رک بگویم، اهمیتی نمیدهند که متن ترجمه شده یا چگونه ترجمه شده است. افراد میخواهند متن را به زبان مادریشان بخوانند و شما، شخص مترجم، رابط آنها برای این کار هستید. ترجمه شما باید به گونهای خوانده شود که انگار از ابتدا به زبان خودتان نوشته شده است، عاری از ترجمههای معنایی و اصطلاحات سنگین که مستقیماً منتقل شدهاند و بدون هیچ اشتباهی.
- ترجمه خود را در مقابل متن مبدأ برای هر متن جا انداخته شده یا مسائل قالب بندی بررسی کنید. اغلب ابزارهای کت در نرم افزار خود طبق استاندارد ویژگیهای کیو ای دارند. هر ابزار ویژگیهای متفاوتی را ارائه میدهد، اما همهٔ آنها در تشخیص قسمتهای ترجمه نشده، مبدأ مانند مقصد و حتی اعداد جا افتاده یا اشتباه خوب هستند. اگر ابزار کت شما فقط شیوههای ابتدایی بررسی کردن را ارائه میدهد یا بررسیهای عمیقتری میخواهید اجرا کنید، پیشنهاد من به شما استفاده از ایکس بنچ است. حتی میتوانید حافظههای ترجمه را بارگیری کنید و انسجام، قالب بندی، پیوستگی بین اسناد، ترجمههای جا افتاده و «ترجمههای شک دار» را در آنها بررسی کنید، جایی که قطعات مختلف متن مبدأ یک ترجمه یکسان را حاصل میکنند (شاید یک اشتباه با حافظهٔ ترجمه مطابقت داده شده)، یا برعکس، یک متن سند مبدأ ترجمههای متعدد تولید کرده است. مشتریان شما حتماً ارزشش را درک میکنند و از آن لذت میبرند.
- تحت اللفظی ترجمه نکنید. خریداران ترجمه و خوانندگان هرگز از ترجمههایی که «بند-بند»، یک کپی کلمه به کلمه از یک زبان خارجی، به نظر میرسند خوششان نمیآید. این کار تنها در صورتی که اطلاعات فنی ترجمه میکنید مورد قبول است، زیرا اصطلاحات و ضرب المثل ها به ندرت به صورت تحت اللفظی از یک زبان به زبان دیگر ترجمه میشوند. اطلاعات فنی ممکن است شامل ترجمهٔ دارویی، مهندسی، ترجمه اجزاء خودرو، ترجمهٔ پزشکی، ترجمهٔ نرم افزار، اختراعات و غیره شوند. در ترجمههای حقوقی درستی و دقت نسبت به سبک اولویت دارند. بسیاری از مثالها و مراجع ممکن است برای نویسنده اصلی خیلی مرتبط و واضح باشند، اما برای مخاطبان مقصد نه. چند سال پیش، وقتی نخست وزیر بریتانیا در ملاقاتی به ژاپن اعلام کرد که آماده است برای سیاستهای اقتصادیاش «کاملاً عریان[8]» شود، مترجمان ژاپنی از تعجب خشکشان زد. آن فیلم در ژاپن پخش نشده بود. ترجمههای وب سایت، هر نوع کتاب و ادبیات، فیلمهای جدید، رزومهها، همگی نیازمند داشتن صفات خوبی شامل اصطلاحات و روان بودن هستند که تنها با «روش بی طرفانه ترجمه» میسر میشود. باید خودتان را از کارتان فاصله دهید و از نگاه منتقدانه آن را ویرایش و اصلاح کنید. باید همیشه ترجمه را در هر مرحلهای به دید محصول نهایی ببینید. یک خدمات ترجمه حرفهای ارائه میدهید و همهٔ مشتریانتان منحصر بفرد هستند. روی ویرایشگران و مصححان برای درست کردن کارهای بررسی نشده و اشتباهاتتان حساب نکنید. هیچ کس دوست ندارد کم توجهی دیگران را صحیح کند.
- حتماً بررسی کننده غلطهای املاییتان را دوباره اجرا کنید. اگر همه چیز درست باشد این کار تنها چند دقیقه زمان میبرد. ممکن است حین مرور کردن یک اشتباه چاپی کوچک ایجاد شده باشد و همهٔ مراحل کیفیتی که تا حالا طی کردید را خراب کند.
- به یاد داشته باشید که هر یادداشت یا نظر در مورد ترجمه را برای مشتری یا ویرایشگران در پوشه تحویلی درج کنید. یک محمولهٔ خالی با امضای شما، یا یک «لطفاً مدارک ضمیمه شده را پیدا کنید» نشانگر تعامل کم شما با مشتری است. و میتواند نشانهٔ این باشد که اگر برای نوشتن دو خط دربارهٔ تحویل پروژه وقت نداشتید پس ممکن است برای بررسی کیفیت اصلاً زمانی صرف نکرده باشید. از مدیر پروژه ترجمه برای سند تشکر کنید و به دنبال ترجمه بعدی باشید. اگر برای افزایش حقوق مشکلی نیست، بگویید که کار را بدون دردسر انجام دادید.
احتملا حافظهٔ ترجمه بسیار خوب بود یا در غیاب آن، احساس راحتی داشتید و از ترجمه کردن در رشتهٔ تخصصیتان لذت بردید. اگر با مشکلات یا مسائلی روبرو شدید، بهتر است آن را به صورت فهرست در یک سند جداگانه به پوشه تحویلی ضمیمه کنید. و به مدیر پروژه ترجمهتان بگویید به آنها مراجعه کند. ممکن است برای ترجمه یا حوزه بخصوصی که انتخاب کردهاید، یا منحرف شدن از اصطلاحات استاندارد و فهرست لغات در زبان خودتان دلایلی وجود داشته باشد.
با این حال، اگر از پیش تذکر ندهید، ویرایشگران فکر میکنند اشتباهی رخ داده است و منجر به هدر رفتن زمان از دو طرف میشود. ویرایشگران و بررسی کنندگان شروع به گشتن دنبال ترجمه یا اصطلاحات غیر منتظره میکنند و، بدون تذکر دادن، یک سری پرس و جوهای ترجمه به دنبال خواهد آمد.
[1] Cat tool
[2] TEP
[3] X bench
[4] QA
[5] Pangeanic
[6] Excel
[7] CSV
[8] یک فیلم کمدی به کارگردانی پیتر کاتانیو، که درباره گروهی از مردان بیکار است که برای کسب درآمد به صورت برهنه نمایش اجرا کردند. The Full Monty