10 حقیقت جالب در مورد ترجمه و مترجمان
27 مهر 1397 - 5:46
10 حقیقت جالب در مورد ترجمه و مترجمان
ما هرسال در 30 سپتامبر روز جهانی ترجمه را جشن میگیریم. اما چرا در این روز؟ به این دلیل که 30 سپتامبر با روز بزرگداشت جروم مقدس[1]، یکی از اولین مترجمینی که انجیل را به لاتین ترجمه کرد، مصادف است.
روز جهانی ترجمه در خصوص تجلیل از مترجمین و کار آنها است. من برای گرامیداشت این روز 10 حقیقت جالب از دنیای شگفتانگیز ترجمه جمعآوری کردهام!
برخی آمارهای ترجمه
1) 5 زبان که بیش از بقیه زبانهای جهان ترجمه شده اندعبارتند از انگلیسی، فرانسوی، آلمانی، روسی و ایتالیایی.
2) گمانها بر این است که انجیل، کتابی که میتوان آن را به حدود 650 زبان خواند، بیشترین نشریهٔ ترجمه شده باشد (و حداقل یکی از کتابهای آن به 3225 زبان ترجمه شده است). رکورد ترجمهٔ بعدی اعلامیهٔ جهانی حقوق بشر است و در بیش از 500 زبان در دسترس میباشد.
3) برخی آثار ادبی کلاسیک هم به زبانهای بسیاری ترجمه شدهاند، مانند ماجراهای پینوکیو (قابل دسترس در 260 زبان) و شازده کوچولو (قابل دسترس در 300 زبان). اما هری پاتر با 70 ترجمه به زبانهای مختلف جای تشویق دارد!
4) حدود 330 هزار نفر ترجمه را به عنوان یک حرفه دنبال میکنند، و این آمار شامل افرادی که به صورت غیر رسمی ترجمه میکنند، نمیشود.
5) بر اساس پایگاه دادههای یونسکو به نام «فهرست ترجمه شدهها»، که تمام کتابهای ترجمه شده در جهان را وارد فهرست میکند، 3 نویسندهٔ برتر که آثارشان بیشترین میزان ترجمه را داشته است آگاتا کریستی[2]، ژول ورن[3] و ویلیام شکسپیر[4] هستند.
کار مترجمین
6) لغت انگلیسی «ترنسلیت» از «ترنسلتوس» میآید که شکلی از کلمهٔ لاتین «ترنسفر» به معنی «آوردن، منتقل کردن» است.
7) حرفهٔ ترجمه بیش از 2000 سال قدمت دارد! درست است: گمان میرود که عقد عتیق انجیل در قرن 3 قبل از میلاد به یونانی ترجمه شده باشد، که در این صورت قدیمیترین ترجمهٔ ثبت شده خواهد بود.
8) دانش علمی برای مدت زیادی از طریق ترجمه به اشتراک گذاشته شده است. به عنوان مثال، امیلی دو شاتله[5]، فیزیکدان قرن 18، اولین کسی بود که قانون جاذبه اسحاق نیوتن را به فرانسوی ترجمه کرد.
9) مترجمان به مخترعان الفبا معروف هستند، همان ابزارهای باارزشی که ما را قادر میکنند دانش خود را به اشتراک بگذاریم. مسروب ماشتوتس[6] الفبای ارمنی و آلبانی را ابداع کرد. سیریل مقدس[7] نیز الفبای سیریلیک را که امروزه در میان خیلی زبانهای دیگر در نوشتار زبان روسی، بلغاری و صربستانی به کار میرود، اختراع کرد. و کمی که به خانه نزدیکتر شویم، جیمز اوانز[8] در منیتوبا را داریم که هجاهای کری[9] مورد استفاده در نوشتن گستردهترین زبان بومی کانادا را اختراع کرد.
10) مترجمان در فراهم آوردن دسترسی به ادبیات خارجی نقش اساسی دارند. ژوزه سارا ماگو[10]، نویسندهٔ پرتغالی و برندهٔ جایزهٔ اسکار در ادبیات، این حقیقت را به خوبی تشریح کرده است، “نویسندگان ادبیات ملی میسازند، درحالیکه مترجمان ادبیات جهانی تولید میکنند.”
نظر شما در مورد سخن ساراماگو چیست؟ آیا نویسندگان مورد علاقهتان را از طریق آثار ترجمه شده کشف کردهاید؟ اگر چنین است، آنها را با ما در قسمت نظرات به اشتراک بگذارید!
[1] St, Jerome
[2] Agatha Christie
[3] Jules Verne
[4] William Shakespeare
[5] Emilie de Breteuil marquise du Chatelet
[6] Mesrop Machtots
[7] Saint Cyril
[8] James Evans
[9] Cree
[10] Jose Saramago
کار ترجمه سخت و اعصاب کش است ولی مشتریان اصلا متوجه این موضوع نیستند