ترجمه فارسی نمایشنامه «مانفرد» اثر لرد بایرون توسط حسین قدسی ترجمه شد
15 تیر 1396 - 3:16
ترجمه فارسی نمایشنامه «مانفرد» اثر لرد بایرون توسط حسین قدسی ترجمه شد
ترجمه فارسی نمایشنامه «مانفرد» اثر لرد بایرون توسط حسین قدسی ترجمه شد.
به گزارش خبرگزاری خبر آنلاین، نشر نی به‌تازگی نمایشنامه «مانفرد» اثر لرد بایرون را با ترجمه حسین قدسی منتشر کرده است. «مانفرد» یک شعر نمایشنامه‌‌‌ای یا نمایشنامه منظوم خوانشی است، بدین معنی که هدف از نگارش آن بیشتر خوانده‌شدن بوده است تا اجرا روی صحنه. بایرون نمونه کاملی از قهرمان بایرونی را در «مانفرد» ارائه میکند.
حسین قدسی درباره دلایل خود برای ترجمه «مانفرد» به خبر آنلاین، گفت: «ترجمه این کتاب را باید به‌حساب بخت‌بلند خودم بذارم، وقتی ما به سیر ادبیات کلاسیک اروپا و انعکاس آن در ادبیات ایران از طریق ترجمه نگاه می‌کنیم به یکسری حلقه‌های مفقوده خیلی بزرگ و مهمی برمی‌خوریم که یکی از این حلقه‌ها همین‌جا است، یکی از دورهای ادبیات اروپا که انعکاس گسترده‌ای در ادبیات جهان داشته، دوره رمانتیسم و ادبیات رمانتیک است. در همین دوره بارزترین و مؤثرترین چهره لرد بایرون بوده است، اما آثارش در ادبیات ما هیچ انعکاسی پیدا نکرده است و من به‌جز یک گزیده اشعار بایرون که مربوط به پنجاه سال پیش بود، اثری دیگری پیدا نکردم».
او در همین راستا افزود: «درواقع من هیچ شناختی از بایرون و اثر «مانفرد» نداشتم و آشنایی از آنجایی شروع شد که من سمفونی «مانفرد» اثر چایکوفسکی را دیدم و آن‌قدر از آن متأثر شدم که برایم سؤال شد که شخصیت مانفرد کیست و متوجه شدم که از آثار بایرون است. پس از مطالعه جذب نگارش قوی و مفاهیم برجسته این اثر شدم و وقتی دیدم هیچ ترجمه‌ای از بایرون در ادبیات ما نیست، تصمیم گرفتم در این زمینه پیش‌قدم شوم».
قدسی درباره میزان سختی و دشواری ترجمه این اثر توضیح داد: «ویژگی بارز آثار بایرون ایجاز پیش از حدی است که به سمت فشرده شدن متن رفته است، گاهی یک بیت و یک خط از آثار او نیازمند یک صفحه توضیح است. این ایجاز بسیار زیبا است و از طرفی هم ترجمه‌اش سخت می‌شود. نکته دیگر که ترجمه را دشوار میکند، این است که «مانفرد» هم نمایشنامه است و هم شعر، در نمایشنامه نویسنده فضاسازی میکند و خواننده زبان‌اصلی، خود را در آن فضا حس میکند. ترجمه این اثر به زبان فارسی پیچیدگی خاص خود را دارد زیرا باید هم زیبایی شعر او را حفظ کنیم و هم بدون واردکردن ضربه‌ای به زیبایی شعر باید فضاسازی‌های او را با حفظ زیبایی‌هایش به مخاطب ایرانی منتقل کنیم».
او همچنین گفت: «البته مترجم هم باید منظور شاعر را درک کند و بدون اینکه از متن و لغات اصلی جدا شود، خیلی هم خود را پابند ترجمه لغت به لغت نکند».
این مترجم درباره بارزترین ویژگی «مانفرد» که در هنگام ترجمه مجذوب آن شده است بیان کرد: «این اثر دو، سه ویژگی برجسته داشت، یکی این است که مانفرد هیچ دل‌بستگی و علاقه‌ای به دنیا ندارد و شباهت‌ها و تفاوت‌هایی با فاوست گوته دارد. همان‌طور که فاوست به دنیای ارواح متوسل می‌شود، مانفرد نیز همین کار را میکند؛ اما فاوست روح خودش را به شیطان فروخت تا از لذت دنیایی بهره‌مند شود، ولی ارواحی که بر مانفرد ظاهر می‌شوند، فرمانروایی بر زمین را به او پیشنهاد می‌کنند ولی او به دنبال این است که گناه خود را پاک کند و به فرمانروایی نیاز ندارد. ویژگی دیگر وجدان بسیار سخت‌گیر مانفرد است که من را جذب کرد».
قدسی در خصوص میزان ارتباطی که مخاطب عام با این کتاب برقرار خواهد کرد، گفت: «اصل کار بایرون و مفاهیمی که در اشعارش است به‌خودی‌خود خاص است و نمی‌توان آن را به زبان خیلی عامیانه برگرداند، اما اصلاً ثقیل و غیرقابل درک نیست. البته کسی که می‌خواهد «مانفرد» را بخواند باید پیش‌زمینه‌هایی هم داشته باشد که من در پیشگفتار هم نکات دشوار را بیان کردم تا برای همه قابل‌استفاده باشد.»
و در مورد ترجمه‌های سخت و ثقیلی که اکثر از سوی برخی از مترجمان با پُز روشنفکری صورت می‌گیرد، توضیح داد: «هر آنچه از دل برآید، بر دل نشیند. در ترجمه هم بااینکه اثری خلق نمی‌شود، اما بازهم باید جوشش درونی را به قلم آورد، سعی در پیچیده کردن و استفاده از آرایه‌های گوناگون در ترجمه اثر منفی دارد. من در ترجمه این اثر هر بخش را می‌خواندم و درک می‌کردم و سپس ترجمه می‌کردم، بدون آنکه بخواهم آن را درگیر پیچیدگی‌های خاصی بکنم، زیرا که به نظرم حالت مصنوعی پیدا میکند».
قدسی ادامه داد: «در خصوص ترجمه شعر و جایگاه بایرون در ادبیات جهان، جالب است بدانید که بایرون از نگاه انگلیسی‌ها بلافاصله پس از شکسپیر قرار دارد، در ترجمه اثر چنین فرد برجسته‌ای که خود مقدار کافی خاص بودن را دارد، ناگزیر هستیم که به شکل ادبی ترجمه کنیم و نمی‌توان زیاد به سراغ نثر روزمره رفت».
او درباره فعالیت‌های آینده خود گفت: «آشنایی من با بایرون باعث شد چند نمایشنامه دیگر از او بخوانم و نمایشنامه «معمای قابیل» را تمام کردم و مشغول کارهای نهایی آن هستم و یک نمایشنامه دیگر را هم از او به‌تازگی آغاز کردم».
