مترجم پرسرعت چقدر سریع میتواند ترجمه کند؟
6 شهریور 1397 - 1:44
مترجم پرسرعت چقدر سریع میتواند ترجمه کند؟
بازی جنون سرعت( نید فور اسپید)[1] _نسخه المپیکی
مسابقات المپیک این دوره فوق العاده بودند، اینطور نیست ؟ در طول سه هفته ورزشکارانی از سراسر جهان را تماشا کردیم که از محدودیت های آنچه انسان قادر به انجامش هست، فراتر رفتند. برای بسیاری از المپیکی ها، از جمله قهرمانان دو سرعت، هدف اصلی سرعت است و هزاران ساعت تمرین میکنند و عزم و اراده بی شماری را به امید کاستن تنها یک هزارم ثانیه از رکوردشان به خرج میدهند. در حقیقت، بین سال های 1896 و 2012 رکورد جهانی دو صد متر فقط با 2.37 صدم ثانیه زده شد. درست است؛ طی 116 سال و باوجود نوآوری های شگفت انگیز در تغذیه، تکنولوژی و طب ورزشی، قهرمانان دو سرعت تنها توانستند زمانشان را در هر سال به میانگین دو صدم ثانیه بهبود دهند.
منظورم را اشتباه برداشت نکنید. در اینجا هدف بدگویی کردن از بهترین ورزشکاران روی زمین نیست. بلکه میخواهیم نشان دهیم که وقتی در مورد تلاش کردن انسان صحبت میکنیم، تعداد بسیار زیادی از محدودیت های فیزیکی وجود دارند که از ما در مقابل کاری که میتوانیم انجام دهیم جلوگیری میکنند.
اکنون که مشغول خواندن این نوشته وبلاگ شده اید، ممکن است سرفصل سرعت فکرتان را به سمت نیازهای ترجمه سازمانتان برده باشد. و خوشبینانه بگویم، عنوان تلاش انسان فکرتان را به سمت مترجمان پشت آن ترجمهها برده باشد. اگر ارتباط دومی را برقرار نکردید، شاید خیلی تعجب آور نباشد. زیرا اکثر مصرف کنندگان این خدمات به جای مترجمان انفرادی آنها را را از شرکتهای ارائه دهنده خدمات زبانی( آل اس پی) خریداری میکنند، فراموش کردن افراد پشت ترجمههایتان کاری آسان است، و مانند همه انسانها، محدودیتهایی برای تعداد کلماتی که یک زبان شناس میتواند در هر روز ترجمه کند، وجود دارد.
قوانین فیزیک هم بر قهرمانان دو سرعت و هم بر مترجمان اثر میکنند.
وقتی میزان سرعتی که زبان شناسان میتوانند ترجمه کنند را در نظر میگیریم، جدا کردن کارشان به مؤلفه های عینی و انتزاعی کاری مفید است. جنبه های فیزیکی و عینی کار یک مترجم، از لحاظ مهم ترین، شامل خواندن متن مبدأ که باید ترجمه شود و سپس نوشتن ترجمه آن میشود. هر چیز دیگری( به عبارت دیگر مؤلفه های انتزاعی) بهعنوان مقدار فکری که صرف ترجمه هر کلمه، جمله، یا پاراگراف میکنند، عمل میکند.
بیایید به محدودیت های فیزیکی این مؤلفه ها نگاه کنیم. طبق گفته ویکیپدیا[2]، رکورد جهانی سرعت تایپ کردن در سال 1946، هنگامی که استلا پاجوناس[3] با ماشین تحریر برقی 216 کلمه را در یک دقیقه تایپ کرد، زده شد. امروزه، سریعترین تایپیست های جهان میتوانند میانگین 170 کلمه در دقیقه را ثابت نگه دارند. از سوی دیگر، سرعت یک تایپیست معمولی تنها حدود 41 کلمه در دقیقه به همراه 8 اشتباه در هر 100 کلمه تایپ شده سنجیده مینشود.
ویکیپدیا در ارتباط با خواندن متون عنوان میکند که میانگین سرعت خواندن در 17 زبان مختلف چیزی حدود 184 کلمه در دقیقه است. به دلیل آناتومی کره چشم انسان خواندن بیش از 900 کلمه در دقیقه از نظر فیزیکی غیر ممکن است، و هرچند تندخوان ها میتوانند با استفاده از تکنیک “سطحی خوانی” به سرعت 700 کلمه در دقیقه برسند، بحث های زیادی مبنی بر اینکه چه میزان درک مطلب انجام شده است، وجود دارد. در هر حالتی، شاید با اطمینان بتوان فرض کرد که اغلب خریداران خدمات ترجمه نمی خواهند این ریسک را کنند که در حین ترجمه اطلاعات بسیار مهمی به دلیل فقط “سطحی خوانی” متن مبدأ توسط مترجم فراموش شده باشد.
بنابراین طبق اصول نظری، یک فرد عادی برای خواندن و درک 1000 کلمه به دست کم 5 دقیقه زمان نیاز دارد و سپس 25 دقیقه دیگر را برای تایپ معادل ها میخواهد… یا، به بیان دیگر، حداقل 30 دقیقه برای “ترجمه” 1000 کلمه، با فرض اینکه هیچ فکری در مورد کاری که میکنند نداشته باشند، احتیاج است. نکته ی اصلی این است که یک خط مبنا حداقل برای میزان سرعتی که مترجم از نظر فیزیکی میتواند کار کند وجود دارد، ولو اینکه کاملا غیر واقع بینانه باشد.
مهم تر اینکه، این فرضیه ی حداقل زمان برای ترجمه یک تضاد مفهومی خوب برای کار واقعی که مترجمان انجام میدهند، ایجاد میکند. خوشبختانه تعجب آور نیست که مترجمان کاری بیش از صرفا خواندن و تایپ کردن انجام میدهند، زیرا ارزش آنها در واژه پردازی نیست، بلکه کاری که مترجمان واقعاً انجام میدهند این است که دائما درباره ی چگونگی انتقال متن مبدأتان به زبانی دیگر به بهترین حالت بیاندیشند. این تصمیم گیری ها به میزان قابل توجهی از افکار نیاز دارد و چیزی است که بیشترین زمان مترجم را میگیرد. همچنین تنها عامل مهم در ترجمه باکیفیت نیز هست.
مراحلی که خودتان برای نوشتن یک ایمیل، نامه یا گزارش طی میکنید را در نظر بگیرید. اگر مانند اکثر مردم باشید، احتمالا یک طرح اولیه میسازید و برمی گردید و آن را اصلاح میکنید. و اگر این نوشته برای رئیستان باشد، شاید چندین و چندبار اصلاحش کنید. همین قاعده شامل مترجمان نیز میشود. بهترین مترجمان هم کارشان را اصلاح میکنند… و هرچه بیشتر اصلاح کنند، کارشان بهتر میشود.
پی ای دیز[4]_ ترفندهای افزایش کارایی
ازآنجاکه زندگی در دنیای امروزه به این معنی است که همه ی ما اطلاعات را در سریعترین زمان ممکن نیاز داریم، چگونه میتوان سرعت فرآیند ترجمه را افزایش داد چنانچه محدودیت های معینی برای میزان سرعت ترجمه زبان شناسان وجود دارد؟
برای شروع بیایید سریعا ایده ی این که به مترجمان بگوییم “تندتر کار کن” را رد کنیم. قطعا میتوانید این را به آنها بگویید، اما واقعاً چه کاری از مترجمان میخواهیم انجام دهند؟ اگر فرض کنیم که آنها هم اکنون با سرعتی که به طور طبیعی قادرند در حال خواندن و تایپ کردن هستند، پس تنها متغیر واقعی میزان فکری که صرف کار میکنند و میزان زمانی که برای اصلاح کار میگذارند، است. یا، آنطور که یک آدم بدبین ممکن است بگوید، درخواست سریعتر کار کردن از یک مترجم تقریبا مثل این است که از او بخواهیم با توجه کمتری کار را ترجمه کند.
بدیهی است که در بیشتر موقعیتها کیفیت و درستی ترجمه اهمیت دارد. خوشبختانه، قدم های زیادی هست که یک زبان شناس میتواند بردارد تا سرعت ترجمههای شما را با حفظ کیفیتی که میخواهید، افزایش دهد.
ابزارهای کت[5] و حافظه ی ترجمه
تا اینجا در مورد این موضوع با اصطلاحات ساده شده بحث کردیم، و بدین ترتیب فرض کردیم که یک مترجم در هر کار ترجمه باید از صفر شروع کند. ممکن است پیش از این به خودتان گفته باشید ” … اما ما متنهای زیادی را تکرار میکنیم، و گاهی اوقات فقط فایل هایی را به روز رسانی میکنیم که قبلا به طور کامل ترجمه شده اند!” این بینش که راه های مؤثر بیشتری برای برآمدن از پس متنهای تکراری هست، باعث به وجود آمدن حافظه ی ترجمه (تی ام)[6] و ابزار های کت که آنها را میسر میکنند، شد. حافظه ی ترجمه یک پایگاه داده ها است که مضامین از قبل ترجمه شده را در کنار ترجمه آن ذخیره میکند. معمولا، هر متن جدیدی که برای ترجمه میفرستید با این پایگاه داده ها تحلیل میشود و بدین ترتیب ترجمههای جمله هایی که قبلا انجام شده اند میتوانند با کمترین زمان فرآیند ترجمه دوباره استفاده شوند.
این ابزارها در طی زمان قوی و قوی تر شده اند، و امروزه برای هر روند کاری ترجمه اجتناب ناپذیر هستند. با این وجود، مقدار زمانی که یک حافظه ترجمه ذخیره و (خرج) میکند بستگی دارد به اینکه آیا الف) متنهای جدید قبلا ترجمه شده اند و ب) ترجمههای قبلی برای استفاده دوباره بهاندازه کافی خوب هستند. اگر لازم باشد مترجمان متنهای مطابق را با دقت بخوانند و “مرتب” کنند، هیچ زمانی ذخیره نخواهد شد. و بدون شک، اگر هیچ یک از مفاهیم جدید قبلا پردازش نشده باشند، حافظه ی ترجمه فرصت برتری به مترجم نخواهد داد.
ترجمه ماشینی
میدانید چه چیزی میتواند از هر انسانی روی زمین سریعتر بخواند، بنویسد و فکر کند؟ جواب صحیح کامپیوتر است. اگر واقعاً هیچ زمانی برای اختصاص دادن به ترجمه ندارید، ممکن است تنها انتخابتان ترجمه فوری ماشینی (ام تی)[7] باشد. اکنون ، قبل از اینکه بپرسید اگر ترجمه ماشینی یک انتخاب موفقیتآمیز است چرا باید این مقاله را بخوانیم، بیایید به سرفصل کیفیت برگردیم. حالات بسیار بسیار کمی وجود دارد که محصول پردازش نشده ترجمه ماشینی (به این معنی که هیچ انسانی به آن نگاه نکرده و آن را تغییر نداده) بتواند بهاندازه کافی برای استفاده در یک نرمافزار خوب باشد. باور نمیکنید؟ در اینجا یک مثال از بعضی محصولات پردازش نشده ترجمه ماشینی در نرمافزار که از مقالهای جدید در بیبیسی دات کام[8] گرفتهشده، آمده است:
‘ یک دشت دورافتاده را تصور کنید، جایی که میتوانید سوار اتوبوسی در ایستگاه جکی چان شوید و به رستورانی به نام خطای شبکه ترجمه بروید، و از ضیافت پرشور ساندویچ کودکان و کیک همسر که همگی باکمی آب شیطانی شسته شدهاند، لذت ببرید.’
اگر با ریسک اینکه متن ترجمهشده شما اینگونه تعبیر شود مشکلی ندارید، ترجمه ماشینی مناسب شما است. در غیر این صورت، برای تقریباً هر برنامهای که با ماشین ترجمهشده باشد، یک مرحله “پسا_ویرایش” انسانی که برای کمی قابلقبول کردن ترجمه نیاز است، وجود دارد. پسا ویرایش(پی ای)[9] چیست؟ خب، برای تکرار بعضی کلمات خودم در بالا میتوانید آن را اینگونه توصیف کنید “اندیشیدن درباره چگونه پرداختن به اطلاعات متن مبدأ و ترجمه آن به بهترین نحو به زبانی دیگر.” پس درحالیکه کامپیوتر ممکن است با موفقیت زمانی که برای تایپ کردن میگذارید را حذف کند، زمان ام تی و پی ای تان هنوز هم توسط مقدار فکری که مترجم برای ترجمهها صرف میکند، تعیین میشوند. اغلب هم فقط بهاندازه زمانی است که از ابتدا برای درست کردن ترجمههای ماشینی مانند مثال بالا صرف میشود.
رویدادهای تیمی
در سال 2012، افراد گروه جامائیکایی دوومیدانی رکورد 100×4 را در 38.84 ثانیه زدند. در مقابل، رکورد جهانی دو 400 متر(برای مردان) 43.18 ثانیه است. نکته این است که وقتی کارها را به قطعههای قابلکنترل میشکنید و بین افراد ماهر تقسیم میکنید سریعتر انجام میشوند. ترجمه هم همینطور است، حتی اگر خیلی شبیه مسابقه دو نباشد. ازآنجاکه مترجمان میتوانند باهم کار کنند، 2 مترجم میتوانند بالقوه همان 10000 کلمه را در نصف زمانی که یک مترجم بهتنهایی میتوانست ترجمه کند، ترجمه کنند.
و این، با اختلاف، امنترین راه برای افزایش سرعت ترجمه است، اما بدون ریسک و محدودیت هم نیست. اولازهمه، باید آنقدر متن داشته باشید که بتوان طوری آن را تنظیم کرد که قابل صرف وقت باشد. در بعضی پروژهها، ممکن است جدا کردن، تنظیم کردن، تعیین وظیفه برای چندین مترجم، و دوباره یکی کردن متنها زمان بیشتری نسبت به سپردن کار به یک مترجم بگیرد. ثانیاً، برای تعداد مترجمانی که میتوانند بهصورت منطقی برای یک پروژه محول شوند، محدودیتهایی وجود دارد. بهعنوان مثال، اگر 100 صفحه اسناد دارید که باید در یکشب ترجمه شوند، شرکت خدمات زبانی شما میتواند ازلحاظ نظری هر صفحه را به 100 مترجم مختلف بسپارد… اما احتمالاً نتیجه را دوست نداشته باشید.
خوشبختانه، شرکتهای خدمات زبانی مانند خط زبان[10] در ساخت راهحلهای سفارشی برای بهتر کردن پروژههای ترجمه در چارچوب زمانی مقرر و کیفیت موردنیاز، مهارت دارند. فهرست لغات و ابزار کت که فهرست اصطلاحات را فراهم کرد، میتوانند این اطمینان را بدهند که تیمهای ترجمه همان کلمات را برای مفاهیم مهم استفاده میکنند. آنها همچنین ویراستارها و مصححانی را استخدام میکنند تا ترجمه را ویرایش کنند و بدین ترتیب وقتی از چندین مترجم استفاده میکنیم، یک سبک و صدای مشترک منعکس شود.
باوجود صحبتهای بالا، خریداران خدمات ترجمه باید متوجه شوند که در اغلب موقعیتها، بالاترین کیفیت با یک مترجم، یک ویراستار، و یک مصحح به دست میآید. ترجمه یک امر پیچیده همراه با زیرنویسها است، و اینکه چگونه یک مترجم از عهده این زیرنویسها برمیآید، میتواند در تفاوت سبکهای مترجمانی که ممکن است در حال کار کردن روی یک متن مشترک باشند، آشکار شود. بنابراین، هرچند تقسیم کار بین چندین مترجم امنترین راه برای افزایش سرعت ترجمه بدون فدا کردن کیفیت است، در صورت برتر بودن نیاز به انسجام متن باید با شرکت خدمات زبانیتان درباره بهترین راهکار صحبت کنید.
آیین بسته شده
در صنعت ترجمه از هرکسی درباره «استاندارد» میزان توانش زمانی برای ترجمه بپرسید، احتمالاً جو آبهای مختلف و پیشبینیهای بیپایان خواهید شنید. بااینحال بیشتر کارشناسان بر این باورند که در شرایط درست میتوانید انتظار ترجمه 2000 تا 2500 کلمه جدید در هرروز را داشته باشید. ارزشش را ندارد که زمانتان را برای تهیه لیستی از پیشبینیهایی که با ظاهری مانند این همراه هستند هدر دهید، زیرا هدف این مقاله تعداد دقیق کلماتی که هرروز برای ترجمه میتوانید انتظار داشته باشید نیست. نکته این است که محدودیتهای زیادی برای تعیین سرعت ترجمه یکزبان شناس وجود دارد. پس تا وقتیکه میخواهید کیفیت را کاملاً فدا کنید، باید با یک شرکت خدمات زبانی کارکنید که بتواند راهحلهای سفارشی برای رسیدن به کیفیت و زمانبندی مدنظرتان بسازد.
راستی، با معیارهایی که در بالا در موردشان بحث کردیم، تخمین میزنم که حدود 35-40 دقیقه طول کشید تا این نوشته 2300 کلمهای را تایپ کنم، اما دستکم 8 ساعت زمان برد تا آن را بنویسم. به نظر شما برای ترجمه آن چقدر زمان نیاز است؟
[1] Need for speed
[2] Wikipedia
[3] Stella Pajunas
[4] PEDs
[5] CAT
[6] TM
[7] MT
[8] BBC.com
[9] PE
[10] Language line